Bạn nghe qua ti vi thời sự hay các chương trình về kinh tế nước ta cũng như thế giới có hay thấy nhắc đến từ ngữ như GDP mà bạn không hiểu, nhiều lúc bạn còn nghe thấy câu GDP đầu người ? Vậy đây là cái gì ?
Bài viết này chúng tôi sẽ tra lời cho bạn các câu hỏi như GDP là gì ? hay GDP viết tắt của từ nào cũng như công thức tính, cách tính GDP đầu người chính xác nhất. Tất cả những thông tin bạn đang tìm hiểu sẽ được cập nhật chi tiết nhất tại bài viết này nhé.
GDP là gì ?
+ GDP người ta thường nhắc đến trong kinh tế học chính vì vậy mà người ta thường dùng GDP để tính được kinh tế của một nước nào đó hay của cả thế giới.
=> GDP là giá trị thị trường của tất cả hàng hóa và dịch vụ cuối cùng được sản xuất ra trong phạm vi một lãnh thổ nhất định (thường là quốc gia) trong một thời kỳ nhất định (thường là một năm).
+ Gần đây, trong các tài liệu thống kê mang tính nghiêm ngặt, thuật ngữ tiếng Anh national gross domestic product- NGDP hay được dùng để chỉ tổng sản phẩm quốc nội, regional (hoặc provincial) gross domestic product- RGDP hay dùng để chỉ tổng sản phẩm nội địa của địa phương.
+ GDP là một trong những chỉ số cơ bản để đánh giá sự phát triển kinh tế của một vùng lãnh thổ nào đó.
+ GDP là từ viết tắt của : Gross Domestic Product
GDP bình quân đầu người là gì ?
+ GDP bình quân đầu người của một quốc gia hay lãnh thổ tại một thời điểm nhất định là giá trị nhận được khi lấy GDP của quốc gia hay lãnh thổ này tại thời điểm đó chia cho dân số của nó cũng tại thời điểm đó.
Cách tính GDP chính xác nhất
Để tính được GDP chúng ta sẽ thường ứng dụng cũng như có 3 phương pháp tính đó chính là:
1. Phương pháp chi tiêu
+ Theo phương pháp chi tiêu, tổng sản phẩm quốc nội của một quốc gia là tổng số tiền mà các hộ gia đình trong quốc gia đó chi mua các hàng hóa cuối cùng. Như vậy trong một nền kinh tế giản đơn ta có thể dễ dàng tính tổng sản phẩm quốc nội như là tổng chi tiêu hàng hóa và dịch vụ cuối cùng hàng năm.
+ GDP (Y) là tổng của tiêu dùng (C), đầu tư (I), chi tiêu chính phủ (G) và cán cân thương mại (xuất khẩu ròng, X – M).
Y = C + I + G + (X – M)
Chú giải:
- TIÊU DÙNG – consumption (C) bao gồm những khoản chi cho tiêu dùng cá nhân của các hộ gia đình về hàng hóa và dịch vụ. (xây nhà và mua nhà không được tính vào TIÊU DÙNG mà được tính vào ĐẦU TƯ TƯ NHÂN).
- ĐẦU TƯ – investment (I) là tổng đầu tư ở trong nước của tư nhân. Nó bao gồm các khoản chi tiêu của doanh nghiệp về trang thiết bị và nhà xưởng hay sự xây dựng, mua nhà mới của hộ gia đình. (lưu ý hàng hóa tồn kho khi được đưa vào kho mà chưa đem đi bán thì vẫn được tính vào GDP)
- CHI TIÊU CHÍNH PHỦ – government purchases (G) bao gồm các khoản chi tiêu của chính phủ cho các cấp chính quyền từ TW đến địa phương như chi cho quốc phòng, luật pháp, đường sá, cầu cống, giáo dục, y tế,…
- Chi tiêu chính phủ không bao gồm các khoản CHUYỂN GIAO THU NHẬP như các khoản trợ cấp cho người tàn tật, người nghèo,…
- XUẤT KHẨU RÒNG – net exports (NX)= Giá trị xuất khẩu (X)- Giá trị nhập khẩu(M)
2. Phương pháp thu nhập hay phương pháp chi phí
+ Theo phương pháp thu nhập hay phương pháp chi phí, tổng sản phẩm quốc nội bằng tổng thu nhập từ các yếu tố tiền lương (wage), tiền lãi (interest), lợi nhuận (profit) và tiền thuê (rent); đó cũng chính là tổng chi phí sản xuất các sản phẩm cuối cùng của xã hội.
GDP=W+R+i+Pr+Ti+De
Trong đó
- W là tiền lương
- R là tiền cho thuê tài sản
- i là tiền lãi
- Pr là lợi nhuận
- Ti là thuế gián thu ròng
- De là phần hao mòn (khấu hao) tài sản cố định
3. Phương pháp giá trị gia tăng
Giá trị gia tăng của doanh nghiệp ký hiệu là (VA), giá trị tăng thêm của một ngành (GO), giá trị tăng thêm của nền kinh tế là GDP
VA = Giá trị thị trường sản phẩm đầu ra của doanh nghiệp – Giá trị đầu vào được chuyển hết vào giá trị sản phẩm trong quá trình sản xuất
Giá trị gia tăng của một ngành (GO)
GO =∑ VAi (i=1,2,3,..,n)
Trong đó:
- VAi là giá trị tăng thêm của doanh nghiệp i trong ngành
n là số lượng doanh nghiệp trong ngành
Giá trị gia tăng của nền kinh tế GDP
GDP =∑ GOj (j=1,2,3,..,m)
Trong đó:
- GOj là giá trị gia tăng của ngành j
- m là số ngành trong nền kinh tế
Lưu ý là kết quả tính GDP sẽ là như nhau với cả ba cách trên.
+ Ở Việt Nam GDP được tính toán bởi Tổng cục thống kê dựa trên cơ sở các báo cáo từ các đơn vị, tổ chức kinh tế cũng như báo cáo của các Cục thống kê tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương.
+ Còn ở Mỹ GDP được tính toán bởi Cục phân tích kinh tế (vt: BEA).